پورتال چيست؟

بارها كلمه پورتال را شنيده ايم و مي دانيم قسمتي از دنياي وب است. اما پورتال به چه معني است؟ تفاوت پورتال با وب سايت چيست؟
پاسخي اجمالي به سوالات فوق را در مقاله زير نوشته سيامك تدين طهماسبي، محقق پروژه بهينه سازي سيستمهاي مديريت محتوي تجاري، خواهيد يافت.
بنا به تعريفي عمومي، پورتال دروازه اي است به دنياي وب! اما اين تعريف خود داراي ابهاماتي است. براي روشن شدن مفهوم پورتال، با مثالي از يك پورتال بسيار مشهور و عمومي بحث را شروع مي كنيم: ياهو! تقريبا بزرگترين و گسترده ترين پورتال وب، ياهو است!

وقتي كاربري وارد صفحه اصلي سايت ياهو به آدرس www.yahoo.com مي شود دقيقا از طريق همين صفحه مي تواند به اكثر سرويسهاي اينترنتي موجود و معمول جهان بر روي وب دسترسي پيدا كند.مثلا كاربر مي تواند از طريق فشردن يك دكمه مشخص به سرويس پست الكترونيكي اش در ياهو وارد شود و به ايميل هاي شخصي اش نگاهي بيندازد( دروازه اي براي ورود به سرويس ايميل). يا از طريق باكس جستجوي بالاي صفحه، كلمه يا تصوير و ... را در اينترنت جستجو كند (دروازه اي براي ورود به سرويس جستجو در وب) . همچنين مي تواند با انتخاب لينكهاي متعددي كه در اين صفحه اصلي وجود دارد، به صدها سرويس ديگر نظير چت، اخبار روز جهان، گالري عكسهاي اشتراكي ديگران در ياهو، گالري فيلمهاي ياهو، اخبار و گزارشات اقتصادي، سرويسهاي تهيه بليط سفر و جهانگردي، وبلاگ نويسي، معاملات جهاني بورس، فروشگاهها و ... دسترسي پيدا كند.


پس همانطوريكه مشاهده مي كنيد اين صفحه چيزي بسيار بيشتر از يك سايت معمولي است كه در مورد يك يا چند موضوع محدود بحث مي كند! اين صفحه مانند دري است كه شما را به دالانهائي متعدد بر روي سرور ياهو راهنمائي ميكند كه در انتهاي هر يك از دالانها يك سرويس مشخص از سايت ياهو، انتظار ورود شما را مي كشد!


اين صفحه اصلي به همراه تمام اين سرويسها كه با نام واحد Yahoo كنار هم جمع شده اند بزرگترين پورتال اينترنتي جهان يعني ياهو را تشكيل داده اند.
گذشته از اين مفهوم كه پورتال دريچه اي به جهان وب است، يك خاصيت ديگر هم وجود دارد كه پورتال ها را از ساير وب سايت هاي معمولي متمايز ميسازد. تمام وب سايتهاي استاتيك( سايتهائي كه فقط توسط طراح اوليه مديريت مي شوند و محتوي آنها ثابت است) و اكثر سايتهاي دايناميك (سايتهائي كه قسمتهائي از آنها، مثلا محتوي برخي صفحات و عناوين محتوي و منوها توسط كاربر مدير قابل تغيير است) ، در مقايسه با سيستم پورتال تقريبا محدوديت مديريتي دارند.

بدين معني كه پورتالها تقريبا توسط مدير( كاربر اصلي و سفارش دهنده) مديريت مي شوند و حتي در برخي موارد مي توان ظاهر و پوسته آن را بدون دخالت برنامه نويس و اطلاع از برنامه نويسي پس زمينه تغيير داد.( پورتالها تقريبا تمام دايناميك هستند).نمونه هائي بسيار كوچك ( ونه اصلا قابل قياس با پورتال هاي بزرگ مانند ياهو)، از پورتال هاي موجود، سيستم هاي مديريت محتوي جوملا و مامبو هستند. لازم به ذكر است كه نمونه هاي ياد شده تنها سيستم هاي مديريت محتوائي هستند كه با اضافه نمودن تعدادي امكانات ساده مثل سيستم نمايش آب و هوا و نظر سنجي و آمار و .... به اشتباه، نام پورتال را بر آنها نهاده اند. به جرات مي توان گفت اين سيستمها در قياس با پورتالهائي مثل ياهو، اصلا پورتال به حساب نمي آيند. اما هر يك از اين سيستمها نيز در جاي خود امكانات بسيار مفيدي را به كاربران ارائه مي دهند( علي الخصوص در ايران كه صاحبان سايت ها و كاربران، تقاضاي الحاق موارد و امكانات بسيار پيشرفته تجاري را ندارند).
به نظر من ايراد عمده اي كه به اين سيستمهاي مديريت محتوي و سيستمهاي مشابه (كه اغلب بصورت ماژول هاي متن باز در خارج ايران نوشته شده و پس از ترجمه در اختيار عموم قرار مي گيرند) وارد است، عدم رعايت اصول بهينه سازي وب در اين سيستم هاست! وب سايتي كه بر پايه اين سيستمها پياده سازي مي شود، قفط ذر شرايطي كه رقباي معدودي داشته باشد مي تواند در صفحه يا صفحات اول گوگل ظاهر شود.اين مشكل در ابتدا مربوط به نحوه برنامه نويسي اين سيستمها در هنگام طراحي اوليه و دوم مربوط به شركتهاي طراحي سايت است كه وقتي چنين سيستمي را براي مشتريانشان پياده سازي مي كنند، نكات لازم براي بهينه سازي محتوي سايت مذكور را به مشتري گوشزد نمي كنند!
من بر اين عقيده هستم كه يكي از اصلي ترين وظايف شركتهاي طراحي سايت، علاوه بر آموزش نحوه استفاده از CMS ، آموزش چگونگي بهينه نوشتن محتوي، در اين سايتها به مشتريان است.همچنين اين شركتها مي توانند با پياده سازي ماژولهاي آماده براي بهينه سازي سيستم هاي مديريت محتوي، پس از ترجمه آن به فارسي، با آموزش كار با اين ماژولها به مشتري، باعث ترقي تجاري مشتريانشان در محيط وب شوند.به اميد بهبود روز افزون صنعت تجارت الكترونيك در كشورمان
سيامك تدين طهماسبي